هنرمندان بد کپی می‌کنند، هنرمندان خوب سرقت می‌کنند

عملِ بهره بردن از ابژه‌های فرهنگی که متعلق به ما نیست، بدون این که لزوماً نسبت به آن فرهنگ شناختی داشته باشیم و از آن پیروی کنیم. این جمله تعریفی است برای مفهوم ازآن‌خودسازی فرهنگی که در دنیای هنر به عنوان فرایندی خلاقانه، هدفمند و آموزشی شناخته شده و به روش‌های متفاوتی مانند استفاده مجدد، ارجاع‌‌دهی یا کپی کردن، در زمینه‌‌ی تولید و توزیع آثار هنری دیده می‌شود.
ورود تکنولوژی در هنر_ عکاسی و فیلم_ امکان بازتولید و توزیع گسترده آثار هنری را فراهم کرد به شکلی که عکس‌های ثبت شده از آثار هنری، جایگزین آثار واقعی شدند. این پیشامد جدید در هنر، نقطه‌ی مقابل جایگاهِ مقدس هنر در دوران رمانتیک و کلاسیک بود و همراه با حذف هاله‌ی اثر هنری در عصر بازتولید مکانیکی تغییری انقلابی ایجاد کرد. در امتداد این انقلاب هنری، از سوی نظریه‌پردازان مباحث جدیدی پیرامون مفهوم مؤلف و ا‌صالت هنری مطرح شد و هنرمندان نیز در پاسخ به این نظریه‌ها مسئله‌ی تالیف و روش از آن خودسازی را مطرح کردند.
فرهاد مشیری که به ورژن خاورمیانه‌ای اندی وارهول معروف است با ترکیب عناصر ایرانی و غربی کلاژهایی را ساخته و جامعه‌ی هنری غربی را تحت تاثیر قرار داده است. او با بهره‌جویی از فرایند از آن‌ خودسازی قصد دارد دگرگونی‌های فرهنگی و جامعه ‌ی مصرفی خاورمیانه به خصوص ایران را به نقد بکشد. به دنبال نمایش آثار او در حراجی‌ها و نمایشگاه‌های بزرگ، نقدهای دوگانه‌‌‌ای مطرح شده‌ است که گروهی از برچسب کیچ و گروهی دیگر از عنوان پاپ آرت یا پست پاپ آرت استفاده کرده‌اند.
اما شاید نکته‌ی بحث برانگیز این باشد که، آثار فرهاد مشیری با هدف نقد جامعه‌ی مصرفی تولید شده‌اند ولی به عنوان گران‌ترین آثار در حراج‌های هنری مبادله می‌شوند و هنرمند هم عنوان “هنرمند میلیون دلاری” را کسب می‌کند. به نظر می‌رسد در این آثار فرایند از آن خودسازی هدفی متفاوت از نقد یا آموزش داشته باشد.

۱. Three Cheers, Farhad Moshiri, 2012
2. Woman Staring into Space, Farhad Moshiri, 2017
3. Golden Allah, Farhad Moshiri,2009
4. For you I was a Puppet, Farhad Moshiri,2003
5. Home Sweet Home, Farhad Moshiri, 2008
6. Thought for Food, Farhad Moshiri, 2007
7. Only Love, Farhad Moshiri, 2007
8. Crash, Farhad moshiri, 2011

شیما مصحفی