آکادمی؛ نمادین یا اثرگذار
پرونده‌های اُکر – گروه دنا
برای مطالعه‌ی یک جنبش، گروه یا فعالیت‌های یک کاراکتر مهم یا تاثیرگذار، یکی از اولین قدم‌ها، جست‌و‌جوی پیشینه و سرگذشت آن‌هاست. در چنین مطالعاتی معمولا اینکه سوژه در چه جغرافیایی زیسته، چه تاریخی را پشت سر گذاشته و در این مسیر با کدام شخصیت‌های برجسته‌ی دیگر هم‌قدم شده اهمیت پیدا می‌کند؛ مانند اهمیت نقش جنگ‌های جهانی در شکل‌گیری جنبش‌های مهم هنری.
در اولین نگاه به گروه نقاشان دنا، اهمیت آکادمی به چشم می‌آید، بیشتر اعضای گروه – فرح اصولی، آریا شکوهی اقبال، شهلا حبیبی و…- از فارغ‌التحصیلان هنرستان یا دانشکده هنرهای زیبا، خصوصا در دهه پنجاه هستند. دوره‌ای که عموما خروجی‌های اثرگذاری تحویل جامعه‌ی هنری داده و از شواهد امر پیداست، کیفیت آن در دیگر ادوار تکرار نشده. از بین این گروه آریا شکوهی اقبال در همان سال‌ها گالری آریا را به گفته خودش با کمک دیگر همکلاسی‌ها و رویین پاکباز (استاد دانشکده هنرهای زیبا در آن زمان)، تاسیس می‌کند.
اگرچه که تمرکز بیش از حد به جنسیت، خود می‌تواند بازتولید وجوه جنسیت‌زده و سرکوب‌گرایانه باشد، اما برای مرور بد نیست اتمسفر پاتوق‌های مهم هنری در همان زمان را بررسی کنیم. گالری آریا، موسسه ماه مهر، گالری گلستان و … که هر کدام از مهم‌ترین موسسات و بنیادهای هنری در آن زمان به شمار می‌رفتند، هر کدام به دست زنان و اغلب فارغ‌التحصیلان دانشگاهی مدیریت می‌شده است. نسبت فعالیت‌ها و مشارکت‌های زنان در مدیریت و اقتصاد هنر را با زمان حال حاضر مقایسه کنید! تفاوت فاحش است.
رد پای اهمیت داشتن یا نداشتن نهادی به اسم دانشگاه را در بررسی میزان اثرگذاری آن بر روی خروجی‌ها و نسل‌های مختلف می‌توان دنبال کرد. اگرچه مطلق بودنی در کار نیست، اما باز هم بد نیست برای رسیدن به پاسخ این پرسش که چرا جریان هنری حال حاضر در رکود است، به عملکرد نظام آموزش عالی هم رجوع کنیم.
گروه نقاشان دنا در دهه‌ی هشتاد ایجاد شده و لازم هم نیست در آثار اعضای گروه متمرکز شوید تا متوجه تفاوت لحن‌ها، نگاه‌ها و سبک‌های آن‌ها شوید. یکی از وجوه متفاوت و جالب توجه این گروه نیز دقیقا همین است؛ هم‌نشینی در عین تفاوت.
به نظر می‌رسد دنبال کردن نگاه شخصی و قدم برداشتن در همان راستا و نهایتا تولد هنرمند یا هنرمند پژوهشگر اتفاقی است که در این گروه و البته نظام اموزشی که از آن صحبت شد به طور مشترک افتاده و می‌افتاده است.
تصاویر:
۱. معصومه مظفری
۲ و۳. گیزلا وارگاسیانی
۴. آریا شکوهی اقبال
۵. شهلا حبیبی
۶.فریده لاشایی
اکرمگ | ochremag
