عالم کبیر- عالم صغیر

اثر دارای عناصر، خصوصیات و مشخصاتی است که در امر تفسیر و نحوه خوانش آن تعیین کننده است. هر چه آثار هنری از بازنمایی به سمت فرانمایی و هنر مفهومی پیش برود، معنای آثار از آنچه ظاهر شده است، فاصله بیشتری می‌یابد. بنابراین زمینه تولید اثر به اندازه زمینه پذیرش آن، در معنایابی راهگشا خواهد بود. از این رو، بیانیه یا استیتمنت یک نمایشگاه، با توجه به تاثیر اشارات هنرمند به زمینه خلق، در خوانش صحیح آثار اهمیت می یابد.
آثار نمایشگاه داریوش مهرجویی به نام “عالم کبیر، عالم صغیر” علی‌رغم عدم تمایل هنرمند به تعیین سبک، در دسته آثار اکسپرسیونیسم، اکسپرسیونیسم انتزاعی و سمبولیسم قرار می‌گیرند. مبنای سبک اکسپرسیونیسم، برون ریزی احساسات و هیجانات هنرمند است و چگونگی ابراز آن، بر چه بودن پیشی میگیرد که پرداختن به ساختار و فرم آثار در حوصله متن نمیگنجد. اما در خصوص آن دسته از آثار که به انتزاع می‌روند و به دلیل وجود المان های تکرار شونده، به حوزه رمزگان وارد میشوند، خوانش استیتمنت اهمیت می‌یابد. در استیتمنت نمایشگاه مهرجویی اشاره ای به مدیوم های به کار رفته نمی شود و به جای پرداخت بیشتر به طوفان های ذهنی و منابع الهام هنرمند، با توصیه هایی در خصوص خوانش آثار مواجه می‌شویم، از جمله پدیدارشناسی که رویکردی فلسفی است و با توجه به اشارت هنرمند به گریز آثارش از هرگونه تاویل، مخاطب را میان تناقضی که محصول شروع مفهوم گرای بیانیه، تجویز چارچوب نه چندان مناسب و در آخر، نهی از تاویل و تعبیر است، وا می گذارد و دلسرد می کند.
نقد اثر و تفسیر مخاطب با مقوله قصد هنرمند و بیانیه اش دارای تفاوتهای جدی است که بر مبنای فاصله هنرمند و مخاطب از اثر و نحوه ارتباطشان با آن تعریف میشود. بنابراین، راه ارتباط این دو و دستیابی به حوزه ذهنی یکدیگر در خصوص اثر، جز از راه خود اثر هنری امکان پذیر نیست. نمونه حاضر، تنها یک مورد از استیتمنت های نمایشگاه های هنری ای است که بیانیه، به اشتباه به حوزه نقد وارد میشود و آراء هنرمند را پیش از اثر، و میان هنرمند و آثار هنری قرار میدهد و اینگونه، مجال برای بیان آنچه باید از زمینه تولید بدانیم، از دست میرود.

شیوا فلاحی

اکرمگ | ochremag